5 maja 2019 r. przypada 200. rocznica urodzin Stanisława Moniuszki, związanego także z Wilnem wybitnego kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie, twórcy polskiej opery narodowej. Z tej okazji Instytut Polski w Wilnie wspólnie z partnerami z Polski, Litwy i Białorusi zaprasza na urodzinowy tort, koncerty, wycieczki, pokazy filmu oraz zajęcia dla dzieci.
Moniuszko na jazzowo na rozpoczęcie Festiwalu „Kaunas Jazz”
W tym roku zaszczyt oficjalnego rozpoczęcia jednego z największych festiwali jazzowych na Litwie „Kaunas Jazz” przypadł Piotrowi Baronowi – saksofoniście, kompozytorowi i pedagogowi, zasłużenie nazywanemu jednym z najlepszych polskich muzyków. Kwintet Piotra Barona przygotował specjalny urodzinowy program, na który złożą się utwory Stanisława Moniuszki w intrygującej jazzowej interpretacji. Koncert będzie dedykowany 200. rocznicy urodzin kompozytora, obchodzonej w Polsce, na Litwie i Białorusi. Koncert odbędzie się w czwartek, 25 kwietnia o godz. 17.00 w Ratuszu Kowieńskim. Wstęp za zaproszeniami. Koncert organizowany jest przez Instytut Polski w Wilnie oraz biuro organizacyjne Festiwalu „Kaunas Jazz”.
Kreatywny happening „Urodzinowa czapeczka dla Stanisława Moniuszki”
W piątek, 3 maja o godz. 15.00 wszystkie dzieciaki zapraszamy na skwer Moniuszki (Vilniaus g. 30, przy kościele św. Katarzyny) na improwizowane kreatywne warsztaty, podczas których przygotujemy urodzinowe czapeczki oraz kartki z życzeniami dla kompozytora. W zajęciach wezmą udział wychowankowie i uczniowie wileńskich szkół - Wileńskiej Szkoły Plastycznej dla Dzieci i Młodzieży, Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach, Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie, Gimnazjum im. Jana Pawła II oraz Gimnazjum Stanisława Konarskiego. Podczas urodzin będzie można założyć urodzinową czapeczkę, zrobić sobie selfie z Moniuszką, spróbować urodzinowego tortu, którym częstować będzie Instytut Polski w Wilnie. Muzykę Moniuszki zagra orkiestra dęta DoMinO ze Szkoły Muzycznej w Nowej Wilejce. Projekt organizowany jest przez Wileński Dom Nauczyciela, Wileńską Szkołę Plastyczną dla Dzieci i Młodzieży oraz Instytut Polski w Wilnie.
Polsko-litewsko-białoruski koncert w kościele św. Janów
W sobotę, 4 maja o godz. 18.00 w kościele pw. św. Janów w Wilnie odbędzie się koncert dedykowany Stanisławowi Moniuszce. Wileński koncert jest częścią międzynarodowego projektu muzycznego „Droga życia Stanisława Moniuszki”, w ramach którego trzy chóry z Białorusi, Litwy i Polski wykonają utwory kompozytora w Mińsku, Wilnie, Mariampolu i Białymstoku. Głównym punktem programu będzie Msza e-moll napisana przy organach, przy których pracował wybitny kompozytor w kościele pw. św. Jana. Moniuszko pracował tu jako organista, a także prowadził chór dziewcząt z sierocińca. Dla chóru napisał przepiękny utwór liryczny „Mszę e-moll”, który wykonają dziewczęta z Chóru Uniwersytetu Wileńskiego „Virgo” (kierownik Rasa Gelgotienė), Chóru Państwowego Uniwersytetu w Mińsku (kierownicy Olga i Aleksandr Minenkovy) oraz Chóru Politechniki Białostockiej (kierownik Wioletta Miłkowska). Dyrygować będzie Rasa Gelgotienė, a na organach zagra Kallinika Medvedeva (Mińsk). Organistka wykona jeszcze kilka innych oryginalnych kompozycji Stanisława Moniuszki, wykonywanych na tych organach, na które były one skomponowane. W drugiej części koncertu zabrzmią utwory S. Moniuszki na chóry mieszane. Chóry z Mińska i Białegostoku wykonają popularne pieśni do słów różnych poetów (m. in. Jana Czeczota, Johanna Wolfganga von Goethego). Wstęp biletowany, sprzedaż w sieci „Tiketa“. Koncert organizują: Instytut Polski w Wilnie i Centrum Kultury Uniwersytetu Wileńskiego. Partnerzy: Ambasada RP w Wilnie, Instytut Polski w Mińsku, Gatvės gyvos. Patronat nad koncertem sprawują Polski i Litewski Komitet ds. UNESCO.
Przed koncertem o godz. 16.30 odbędzie się, organizowana przez Gatvės gyvos, wycieczka wileńskimi śladami Stanisława Moniuszki. Uczestnicy wycieczki dowiedzą się, gdzie mieszkał, pracował i tworzył Moniuszko, gdzie premierę miała „Halka”, poznają atmosferę miasta z czasów kompozytora. Zbiórka przy ul. Vokiečių 26. Czas trwania wycieczki 1,5 godz. Obowiązują bilety wstępu, sprzedaż w sieci Paysera tickets. Uczestnicy wycieczki otrzymają nieodpłatnie bilety wstępu na koncert w kościele św. Janów, który rozpocznie się o godz. 18.00. Wycieczka w języku litewskim. Wycieczki śladami Moniuszki organizowane będą przez całe wakacje. Na wycieczkę w języku polskim zapraszamy 16 lipca o godz. 17:30. Więcej szczegółów na profilu Gatvės gyvos na Facebook‘u. Organizatorzy i partnerzy projektu: Gatvės gyvos, Ambasada RP w Wilnie, Instytut Polski w Wilnie, Samorząd m. Wilna, Biblioteka im. Adama Mickiewicza, Litewski Komitet ds. UNESCO.
Projekcja filmu dokumentalnego Kazimierza Oracza „Stanisław Moniuszko“
W poniedziałek, 6 maja o godz. 15.00 w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. M. Mažvydasa odbędzie się projekcja barwnego filmu dokumentalnego w reżyserii Kazimierza Oracza „Stanisław Moniuszko“ (51 min., 1984, Polska). Autorką scenariusza oraz kierownikiem muzycznym filmu była Maria Fołtyn, wybitna śpiewaczka operowa, reżyser operowy, założycielka Towarzystwa Miłośników Moniuszki oraz organizatorka Międzynarodowego Konkursu Wokalnego jego imienia. Film jest muzyczną wędrówką poprzez życie i twórczość Stanisława Moniuszki. Przed filmem wystąpi muzykolog Beata Baublinskienė, która przybliży postać wielkiego kompozytora. Film w języku polskim. Wstęp wolny. Projekt organizowany przez Instytut Polski w Wilnie i Litewską Narodową Bibliotekę im. M. Mažvydasa.
Pierwszy majowy, urodzinowy, weekend to jednak nie koniec projektów poświęconych Stanisławowi Moniuszce, realizowanych na Litwie. Na miłośników muzyki czeka jeszcze wiele koncertów, konferencji, m.in.:
Polsko-litewski koncert akademii muzycznych z Gdańska i Wilna
W poniedziałek, 13 maja o godz. 19.00 w kościele pw. św. Janów w Wilnie odbędzie się koncert Moniuszkowski, na który zapraszają Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku oraz Litewska Akademia Muzyki i Teatru w Wilnie. Podczas koncertu wystąpi chór i orkiestra Akademii, dyrygent Piotr Staniszewski oraz soliści Anna Fabrello (sopran), Ewa Marciniec (alt), Ryszard Minkiewicz (tenor), Leszek Skrla (bas). Muzycy z Polski wykonają uwerturę koncertową „Bajka”, fragmenty z baletu w 1 akcie „Na kwaterunku”, III i IV Litanię Ostrobramską na głosy solo, chór mieszany i orkiestrę. Wstęp wolny. Koncert organizują: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Uniwersytet Wileński, Litewska Akademia Muzyki i Teatru, partnerem jest Instytut Polski w Wilnie.
Międzynarodowa konferencja naukowa oraz Cztery Litanie Ostrobramskie
13-14 czerwca w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. M. Mažvydasa odbędzie się Międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona 200. rocznicy urodzin Stanisława Moniuszki pt. „Wybitny wilnianin Stanisław Moniuszko”. Udział w konferencji weźmie, m. in. pięciu prelegentów z Polski. Projekt organizują: Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej, Litewska Narodowa Komisja UNESCO, Litewski Związek Muzyków, Litewski Związek Kompozytorów orazInstytut Polski w Wilnie.
14 czerwca o godz. 19.00 w kościele pw. św. Janów w Wilnie odbędzie się koncert „Moniuszko 200. Cztery Litanie Ostrobramskie“. Koncert jest organizowany w ramach prestiżowego festiwalu muzycznego „Vilniaus Festivalis”. Wystąpią: Kowieński Chór Państwowy, Litewska Narodowa Orkiestra Symfoniczna pod batutą dyrygenta z Polski Antoniego Wita, soliści Vera Talerko (sopran, Łotwa), Ewa Wolak (mezzosopran, Polska), Rafał Bartmiński (tenor, Polska), Liudas Mikalaus (bas). Muzycy wykonają Cztery Litanie Ostrobramskie na głosy solo, chór i orkiestrę. Wstęp biletowany, sprzedaż „filharmonija.lt”. Na koncert zaprasza „Vilniaus Festivalis” i Instytut Polski w Wilnie.
STANISŁAW MONIUSZKO urodził się w 5 maja 1819 roku w Ubielu koło Mińska. Wileński okres jego życia rozpoczyna się w 1836 roku, kiedy to zamieszkał w domu Mullerów przy ulicy Niemieckiej (dziś Vokiečių g. 26). Tutaj czytał, grał, spędzał czas na słuchaniu muzyki, chłonął nowe dźwięki. Jesienią 1837 roku rozpoczął studia muzyczne w Berlinie. Po ukończeniu nauki, w 1839 roku wrócił do Wilna. Poślubił Aleksandrę Mullerównę. Ksiądz Jan Menue udzielił ślubu młodej parze. Pan młody miał zaledwie 21 lat. Źródłem dochodów Moniuszki była posada organisty w kościele św. Janów i prywatne lekcje muzyki. Kilka lat później Moniuszko został dyrygentem w Teatrze Wileńskim. Skomponował wiele utworów, w tym ponad 300 pieśni, cztery „Litanie Ostrobramskie”, wydawał „Śpiewniki domowe”. W 1848 roku odbyło się w Wilnie w salonie teściów skromne przedstawienie fragmentów „Halki”. Teatralna premiera „Halki” odbyła się w Wilnie 16 lutego 1854 roku w gmachu Ratusza. Warszawska premiera odbyła się dopiero w 1858 roku. Był to ogromny sukces, który spowodował, że Moniuszko przeniósł się do Warszawy, został tam dyrygentem Opery. Jego opery „Flis”, „Hrabina”, „Verbum nobile”, „Straszny dwór” weszły na zawsze do złotej skarbnicy muzyki polskiej. Zmarł w Warszawie 4 czerwca 1872 roku.
Źródło: Instytut Polski w Wilnie/ho