W związku z ustanowieniem przez Sejm roku 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej oraz przypadającej 12 maja 10. rocznicy śmierci polskiej działaczki społecznej i Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, w Instytucie Polskim w Wiedniu odbył się pokaz dwóch filmów dokumentalnych o Irenie Sendler: „Łyżeczka życia” Michała Nekandy-Trepki oraz „Historia Ireny Sendlerowej” w reżyserii Andrzeja Wolfa. Po seansie odbyła się rozmowa z reżyserem Andrzejem Wolfem, który podczas prac nad filmem miał okazję bliżej poznać Irenę Sendler.
– Nasze dzisiejsze spotkanie poświęcone jest jednej z największych bohaterek polskiej historii – Irenie Sendler, której działalność i dokonania pragniemy Państwu dzisiaj przypomnieć – mówił, witając zgromadzonych gości, dyrektor Instytutu Polskiego Rafał Sobczak.
– Kiedy w 1940 roku naziści stłoczyli na ternie warszawskiego getta dziesiątki tysięcy Żydów, w stolicy okupowanej Polski mieszkała i działała pielęgniarka oraz pracownica socjalna Irena Sendler. Była ona głęboko dotknięta cierpieniem tych niewinnych ludzi i przeczuwała, że ich dalszy los prowadzić może prosto do obozów zagłady. Jedyną możliwą w jej odczuciu reakcją było więc niesienie pomocy – dodał dyrektor Sobczak.
Irena Sendler (1910–2008) ocaliła w czasie II wojny światowej ponad 2500 żydowskich dzieci. Jako polska pielęgniarka i pracownica instytucji pomocy społecznej, mająca dostęp do warszawskiego getta, wyprowadzała dzieci na „aryjską” stronę miasta, tunelami kanalizacyjnymi, w trumnach lub w walizkach medycznych – co było możliwe po części dzięki podaniu im środków nasennych – i umieszczała je w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach. Działała w ścisłej współpracy z Żegotą (Radą Pomocy Żydom), do której należała. Tylko z pomocą dobrze zorganizowanej sieci ludzi można było podarować wolność takiej ilości dzieci. Po wojnie Sendlerowa dalej zajmowała się działalnością socjalną. W 2003 roku została odznaczona Orderem Orła Białego. Zmarła 12 maja 2008 roku.
– W roku 1965 Instytut Yad Vashem w Jerozolimie uhonorował Sendlerową tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. W Izraelu na jej cześć skomponowana została symfonia, a uczniowie jednej z amerykańskich szkół napisali w Stanach Zjednoczonych poświęconą jej historii sztukę teatralną pt. „Życie w słoiku” – dodał dyrektor Sobczak.
Zaprezentowane filmy wywarły na publiczności ogromne wrażenie. Wśród gości byli m.in. przedstawiciele wiedeńskiego oddziału Centrum Szymona Wiesenthala oraz Uniwersytetu Wiedeńskiego.
Reżyser dokumentu „Historia Ireny Sendlerowej”, Andrzej Wolf, opowiedział po projekcji o osobistych aspektach jego znajomości z Ireną Sendler. Jego film mógł bowiem powstać głównie dzięki temu, że pani Irena od razu go zaakceptowała i uznała za przyjaciela. Wiedząc, że część rodziny reżysera miała pochodzenie żydowskie, a większość jego żydowskich krewnych zginęła podczas Holocaustu, Sendler zaufała mu i prowadziła z nim bardzo otwarte rozmowy. Dzięki temu film Wolfa nie ma charakteru wywiadu, a osobistego dialogu. „Historia Ireny Sendlerowej” to zapis fragmentów rozmów Wolfa z Ireną Sendler, przeprowadzonych w ostatnim okresie jej życia. Muzykę do filmu skomponował Michał Lorenc, a część materiałów filmowych pochodzi z archiwum Stevena Spielberga. Z ponad 8 godzin nagrań Wolf stworzył 27-minutowy, krótkometrażowy dokument, przeplatany niemymi scenkami inscenizowanymi. W filmie Irena Sendler mówi m.in. „nie jestem bohaterką. Po prostu robiłam to, co kazało mi serce” oraz „Inni też ratowali. Trzeba to podkreślić”.
Źródło: Instytut Polski w Wiedniu/ho