Pierwsza lista Żydów ocalonych przez Grupę Berneńską

Badacze Instytutu Pileckiego stworzyli pierwszą listę Żydów ocalonych z Holokaustu w wyniku działalności polskich dyplomatów i działaczy żydowskich z tzw. Grupy Berneńskiej - dowiedział się reporter Polskiego Radia Karol Darmoros. To 115 osób, które trafiły do niemieckich obozów przejściowych, ale dzięki dokumentom dyplomatycznym państw latynoamerykańskich, w tym Hondurasu, przeżyły wojnę.

To pierwsze efekty projektu badawczego powołanego przez Instytut Pileckiego i Ambasadę RP w Bernie w celu zbadania powojennych losów Żydów ocalonych przez przedstawicieli polskiego MSZ. Obie instytucje zaznaczają, że ostateczna lista ocalonych wymaga prowadzenia dalszych badań.

Polskie Radio dotarło też do setek niepublikowanych depesz, które pokazują ogrom pomocy polskiej dyplomacji dla Żydów w czasie II wojny światowej.

To część liczącego ok. 8 tysięcy szyfrogramów archiwum depesz polskich placówek dyplomatycznych, które analizują Instytut Pileckiego i Ambasada RP w Bernie.

Przeprowadzona do tej pory kwerenda dokumentów z Archiwum Akt Nowych w Warszawie i archiwum Instytutu Sikorskiego w Londynie pokazuje, że polscy dyplomaci wspólnie z przedstawicielami żydowskich organizacji działali w sposób nieszablonowy: pozyskali i sfałszowali tysiące południowoamerykańskich paszportów w celu ratowania Żydów przed Zagładą, ale także nieustannie zabiegali o uznanie tych dokumentów i koordynowali gigantyczne przepływy pieniężne przeznaczane na pomoc indywidualną i zbiorową.

Badacze Instytutu we współpracy z pracownikami Ambasady RP w Bernie ustalili szczegółowe metody pracy tej tajnej organizacji nazywanej Grupą Berneńską.

Prośba premiera RP o pozyskanie paszportu.

Historycy, z którymi rozmawiało Polskie Radio, po lekturze wybranych depesz podkreślali, że ten zbiór pokazuje, iż pomoc polskiego rządu na uchodźstwie dla zagrożonych Holokaustem Żydów była stale realizowanym zadaniem całej dyplomacji, a nie działaniami akcyjnymi. Badacze zaznaczają również, że choć są to znane historykom dokumenty, to dzięki nowej wiedzy dotyczącej Grupy Berneńskiej, można je odczytać inaczej.

Szczegóły depesz opisujących wysiłki polskich dyplomatów na rzecz ratowania Żydów jutro od rana w serwisie Informacyjnej Agencji Radiowej oraz na portalu i antenach Polskiego Radia. a także w "Dzienniku Gazecie Prawnej".

IAR/dad