Prezydent Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą biorą udział w piątek w Wilnie w obchodach 100. rocznicy odbudowy Państwa Litewskiego. Na uroczystości do Wilna przyjechało kilkanaście głów państw oraz szefowie instytucji europejskich, Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker i Rady Europejskiej Donald Tusk.
Szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski mówił polskim dziennikarzom, że była to okazja do dwustronnych rozmów prezydenta z przywódcami, przy czym Andrzej Duda odbył dwie dłuższe rozmowy: z szefem KE i prezydentem Niemiec.
- Prezydent usłyszał od przewodniczącego Junkera, że (ten) jest zadowolony dzisiaj z formy dialogu między Polska i KE, że ten dialog zmierza we właściwym kierunku, że jest dobrze prowadzony, że przewodniczący Juncker ma nadzieję, że sprawa wniosku i dyskusji między KE i Polską rozwinie się w sposób pozytywny i że ten dialog zakończy się wspólnym stanowiskiem tak, żeby strony zbliżyły się w swoich opiniach, że jest na to szansa, że ten dialog przyniesie dobre owoce - powiedział Szczerski.
Jak mówił, Andrzej Duda wyraził z tego powodu zadowolenie i stwierdził "że będzie wspierał rząd w dialogu z Komisją Europejską, a Komisję w dialogu z polskim rządem" i że ma nadzieję, że te rozmowy dojdą do szczęśliwego, dobrego finału, który zakończy tę fazę rozmów w sposób, który będzie dla wszystkich satysfakcjonujący".
Spotkanie z prezydentem Niemiec
Z kolei z prezydentem Niemiec Andrzej Duda rozmawiał o m.in. o procesie tworzenia rządu w Niemczech, polskiej dyskusji z Komisją Europejską ws. praworządności, a także o kwestii reparacji wojennych.
- (Prezydenci) zgodzili się, że ta dyskusja (dot. reparacji) powinna toczyć się w obecnym tempie, że ona dzisiaj toczy się we właściwych ramach; te ramy, które dzisiaj są - parlamentarne, to tempo, ten sposób rozwijania się dyskusji, jest właściwy. Nie należy w te prace ingerować z poziomu prezydentów, więc prezydenci po prostu obserwują tę dyskusję, która toczy się dzisiaj, te prace, które się w tej sprawie dzisiaj odbywają - powiedział Szczerski.
Prezydencki minister poinformował, że prezydent Steinmeier przyjął zaproszenie do Polski i "będzie wraz z nami obchodził 100-lecie polskiej niepodległości w czerwcu tego roku".
Jak zaznaczył Szczerski, Duda i Steinmeier wyrazili też satysfakcję, że ich wzajemny kontakt jest bardzo częsty. - Nie jest tajemnicą, że prezydenci nie tylko spotykają się osobiście, bo to drugie spotkanie w ciągu tygodnia, spotkali się już w Korei a teraz tutaj w Wilnie, ale także rozmawiają ze sobą często telefonicznie. Współpraca, rozmowy polsko-niemieckie na poziomie prezydenckim są bardzo intensywne - powiedział Szczerski.
Co z prawami Polaków?
Szef gabinetu prezydenta był też pytany o to, czy podczas zaplanowanych na sobotę rozmów z prezydent Litwy Dalią Grybauskaite Andrzej Duda poruszy kwestię praw Polaków mieszkających na Litwie.
Szczerski zaznaczył, że agenda tematów polsko-litewskich jest bardzo bogata i prezydent będzie chciał o wszystkich porozmawiać z prezydent Grybauskaite. Zaznaczył, że wizyta Andrzeja Dudy jest pierwszą od kilku lat roboczą wizytą wysokiego szczebla w relacjach polsko-litewskich, "a więc przez te lata zebrało się wiele tematów".
- Niedługo zapowiedziana jest także wizyta premiera, więc prezydent jak zwykle otworzy drzwi dla rządów do dalszych prac, bo taka jest rola pana prezydenta, że prezydent otwiera kierunki dla polskiej polityki zagranicznej a potem realne decyzje będą już realizowane przez rządy - powiedział szef gabinetu prezydenta.
- Jeden oczywisty blok to zawsze w tych rozmowach blok dotyczący sytuacji Polaków na Litwie. To bardzo złożony obraz, jest postęp w niektórych obszarach możemy powiedzieć, że także dzięki działalności polskich organizacji na Litwie udało się osiągnąć postęp, udało się osiągnąć to, czego byśmy oczekiwali zwłaszcza jeżeli chodzi o ilość polskich placówek oświatowych i ich funkcjonowanie - powiedział Szczerski.
Zaznaczył, że są sprawy, które w dalszym ciągu wymagają rozwiązania. - Jak powiedział prezydent: konsekwentne przedstawianie polskiego stanowiska w kontekście wzajemnych interesów Polski i Litwy powinno w tej sprawie dać kolejne dobre rezultaty. Istotą jest to, żeby pokazać, jak wiele spraw jest dzisiaj wspólnym interesem Polski i Litwy - podkreślił Szczerski.
Kwestie wschodniej flanki NATO
Jak zaznaczył, chodzi po pierwsze o kwestie bezpieczeństwa, które nas bezpośrednio wiążą, czyli wschodniej flanki NATO, obecności wojsk sojuszniczych w naszych krajach i perspektywy najbliższego szczytu NATO w Brukseli, który "musi potwierdzić i rozwinąć decyzje szczytu warszawskiego, jeżeli chodzi o obecność NATO w tej części Europy".
Drugim obszarem wspólnego interesu Polski i Litwy, mówił Szczerski, są sprawy gospodarcze. - Prezydent spotkał się dziś z wszystkimi największymi inwestorami polskimi na Litwie. Na Litwie polskie firmy istnieją od lat i są bardzo dużym inwestorem. Polska ma ponad jedną trzecią rynku ubezpieczeń na Litwie, Polska jest bardzo ważnym udziałowcem w rynku przewozów lotniczych z Litwy, jest dużym udziałowcem, prawie monopolistą, jeżeli chodzi o rynek paliw, także o wydobycie złóż na Litwie, transport. Polska istnieje tu gospodarczo bardzo silnie - powiedział szef gabinetu prezydenta.
Zaznaczył, że wspólnota interesu gospodarczego powinna przekładać się na wspólnotę interesów politycznych. Jak mówił, prezydent będzie też rozmawiał z Grybauskaite o Inicjatywie Trójmorza, czyli o kwestii połączeń infrastrukturalnych między państwami leżącymi o regionie Bałtyku, morza Czarnego i Adriatyku.
- Litwie bardzo zależy na moście energetycznym, nam zależy na tym, by Litwa dokończyła swoje inwestycje w zakresie chociażby sieci kolejowej czy drogowej, żebyśmy mogli realnie mówić o Rail Baltica i Via Baltica. W tej sprawie kluczowym elementem jest wola, decyzja i realizacja decyzji Litwy - powiedział Szczerski.
Spotkanie w "cztery oczy"
W sobotę, trzeciego dnia wizyty w Wilnie, Andrzej Duda będzie rozmawiał „w cztery oczy” z prezydent Grybauskaite, po czym odbędą się rozmowy plenarne delegacji pod przewodnictwem obojga prezydentów.
W obecności Andrzeja Dudy i Dalii Grybauskaite zostanie też podpisana umowa rządowej "w sprawie dokumentacji granicznej określającej przebieg linii granicy państwowej między Republika Litewską a Rzeczpospolita Polską". Następnie oboje prezydenci spotkają się z mediami.
Po południu prezydent złoży wieniec na Cmentarzu na Rossie przy Mauzoleum Matki i Serca Syna, gdzie jest pochowane serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Andrzej Duda spotka się też z przedstawicielami ZHP na Litwie i Wileńskiej Młodzieży Patriotycznej.
PAP/dad