Pisarz, który tak naprawdę nazywał się Stanisław Władysław Rejment, na świat przyszedł w wiosce Kobiele Wielkie, jako syn organisty Józefa Rejmenta i jego małżonki, Antoniny z Kupczyńskich. Jednak zawędrował bardzo daleko – na literacki szczyt, którego dostąpili nieliczni.
Zaczął pisać jako urzędnik kolejowy, żeby zapełnić czymś pustkę jałowego życia. Początkowo wiersze i zapiski z codzienności, później opowiadania i nowele. Po udanym, choć mało intratnym debiucie zdecydował się bez grosza przy duszy przeprowadzić do Warszawy i zająć wyłącznie pisaniem. Napisał i opublikował kilkanaście nowel, które później zostały zebrane w tomach "Spotkanie" (1897), "Sprawiedliwie" (1899), "W jesienną noc" (1900), "Krosnowa i świat" (1928).
Przełomem w jego karierze literackiej stał się reportaż "Pielgrzymka na Jasną Górę". W setną rocznicę Insurekcji do Częstochowy ciągnęły pielgrzymki rozmodlonego ludu. Jako korespondent Tygodnika Ilustrowanego Reymont stworzył obraz ulotnej społeczności połączonej przeżyciem religijnym, składającej się z różnorodnych barwnych postaci indywidualnych.
W czasie następnych 10 lat Reymont napisał cztery duże powieści, które na stałe weszły do historii literatury. Pierwsza powieść, "Komediantka", pojawiła się na łamach Kuriera Codziennego w 1895 roku. Wydanie książkowe opublikowane zostało rok później. Jej bohaterką jest Janka Orłowska, córka naczelnika stacji w małym miasteczku. Przygnieciona monotonią i miałkością życia ucieka do Warszawy, aby spróbować kariery aktorskiej. Przedstawiając światek aktorski Reymont wykorzystał własne doświadczenia: pokazał ubóstwo i szarość trup objazdowych, małość i intrygi, przelotne romanse.
Kontynuacją "Komediantki" była powieść "Fermenty", publikowana w Bibliotece Warszawskiej w roku 1896. W tym samym roku Reymont podpisał umowę na nową powieść i wyjechał do Łodzi. W efekcie powstała "Ziemia obiecana", publikowana w latach 1897-98 na łamach Kuriera Warszawskiego, wydana w formie książkowej w 1899 roku. Stworzył w niej przejmujący obraz rozwijającej się młodej kapitalistycznej metropolii – obraz okrutny i demoniczny. Dla dzisiejszego czytelnika powieść wciąż jest dość nowoczesna, frapująca w warstwie fabularnej, obyczajowej i społecznej.
W latach 1892-99 Reymont pracował nad swoją najsławniejszą powieścią – "Chłopi". Publikowana była w odcinkach w Tygodniku Ilustrowanym w latach 1902-1906, wydana osobno została w czterech tomach – tom I i II w roku w 1904 roku, tom III – w 1906 roku, tom IV – w 1909 roku. Stworzył w niej bogaty obraz łowickiej wsi: ludzi i przyrody.
Fabuła koncentruje się wokół rodziny Borynów: zamożnego gospodarza Macieja, jego młodej żony Jagny i syna Antka, połączonego z macochą namiętnym romansem. Powieść zaczyna się sceną hucznego wesela Boryny, kończy jego pogrzebem, wpisując ludzkie losy w odwieczne koło narodzin, przemijania i śmierci.
Za "Chłopów" Reymont otrzymał nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności (1917) oraz Nagrodę Nobla (1924). Jego konkurentami byli wówczas Tomasz Mann, Maksym Gorki i Thomas Hardy. Polska opinia publiczna uważała, że Nobla powinien dostać Stefan Żeromski. Jak napisał jeden ze złośliwych publicystów amerykańskich: „było dwóch głównych kandydatów do nagrody – Stefan Żeromski i Władysław Reymont, ponieważ jednak większość Polaków wolała Żeromskiego, jurorzy wybrali Reymonta”. Z powodu ciężkiej choroby laureat nie mógł przybyć na uroczystość. Zmarł w roku następnym w wieku 58 lat.
Utwory Władysława Reymonta tłumaczone były na kilkanaście języków.
O życiu i dokonaniach Władysława Stanisława Reymonta opowiada prof. Maria Olszewska z Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, autorka wielu książek i artykułów naukowych poświęconych literaturze polskiej XIX i XX wieku.
Audycja jest współfinansowana przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za Granicą.
Teksty czyta Krzysztof Dumała.
Audycję zrealizowała i oprawiła muzyką Magdalena Górecka-Balcer.
Do wysłuchania programu zaprasza Katarzyna Semaan.